Türkiye Ä°nÅŸaat Malzemesi Sanayicileri DerneÄŸi (Ä°MSAD) BaÅŸkanı Ferdi ErdoÄŸan, müteahhitlerin yaÅŸadığı nakit sıkışıklığına baÄŸlı olarak inÅŸaat malzemeleri sanayisinde de tahsilat sıkıntısı ve uzayan vade sorunu yaÅŸandığını belirtti.
Sektör temsilcilerinin verdiÄŸi bilgiye göre, sektörde nakit sıkışıklığı nedeniyle müteahhitler arasında aldıkları malzeme karşığında daire vererek tahsilat sistemini yürütme eÄŸilimi yüksek, sektörde bu durum barter olarak tanımlanıyor.
Sektörde ödeme yöntemi olarak barter kullanımının da yüzde 10'a ulaÅŸtığına dikkat çeken ErdoÄŸan, bu oranın yüzde 15'e yaklaÅŸması durumunda sanayide ciddi sorunlar yaÅŸanabileceÄŸini söyledi.
Yurtiçi sipariÅŸlerde gerileme, maliyet ve enflasyon artışının fiyatlara yansıtılamaması, düÅŸen kârlılıklar ve nakit sıkışıklığının ikinci çeyreÄŸin ardından üçüncü çeyrekte de sektör için baskı oluÅŸturacağını ifade eden ErdoÄŸan; buna karşın açıklanan "100 günlük icraat programı"nın hayata geçirilmesiyle, dördüncü çeyrekte sektörde ivmelenme beklediklerini kaydetti.
Sektördeki nakit akışı sorununda, müteahhitlerin büyük kısmının kamudan alacağını tahsil edememesinin de etkili olduÄŸunu ifade eden ErdoÄŸan; kamunun bunları nasıl ödeyeceÄŸine iliÅŸkin bir plan sunması durumunda sektörün rahatlayabileceÄŸini belirtti.
"Bazı firmalar tamamen yurtdışına yöneldi"
Ä°hracat tarafının yarattığı nakit akşının ise sektöre biraz nefes aldırdığını belirten ErdoÄŸan, ödeme garantisi nedeniyle sektörde iç pazarı tamamen bırakıp yurtdışına yönelen firmalar olduÄŸunu; bu yıl sektör ihracatının 18-19 milyar dolara yükselmesini öngördüklerini söyledi.
ErdoÄŸan, sektör görünümündeki bozulmada birden fazla unsurun etkili olduÄŸunu belirterek, "Öncelikle, ikinci çeyrekte inÅŸaat malzemesi sanayacilerin yurtiçinden aldıkları sipariÅŸlerde gerileme yaÅŸandı. Ä°kinci olarak maliyetlerde ve enflasyonda yaÅŸanan sıçrama fiyatlamayı zorlaÅŸtırdı ve karlılıkları olumsuz etkiledi" dedi ve ekledi:
"Üçüncü unsur ise ödeme ve tahsilatlarda yaÅŸanan sıkıntıların artması ve barter eÄŸiliminin güçlenmesi oldu. Son olarak uzayan satış vadeleri ve yükselen aylık faizler de nakit akışlarını bozdu."
Faaliyetlerde yavaÅŸlama riski
Ekonomide makroekonomik dengelerin iyileÅŸtirilmesi ve mali göstergelerde yeniden istikrar saÄŸlanması için sıkılaÅŸtırıcı maliye ve para politikalarına ihtiyaç duyulduÄŸuna iÅŸaret eden ErdoÄŸan, buna baÄŸlı uygulanacak sıkılaÅŸtırma politikalarının derecesine göre ise önümüzdeki aylarda inÅŸaat sektörü faaliyetlerinde bir yavaÅŸlama riski bulunduÄŸuna da dikkat çekti.
Bununla birlikte, CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan tarafından açıklanan "100 günlük icraat programı"nın ardından önümüzdeki döneme iliÅŸkin beklentilerinde daha iyimser olduklarını ifade eden Ä°MSAD BaÅŸkanı ErdoÄŸan, sektör için üçüncü çeyreÄŸin ilk çeyrek kadar iyi olmasa da ikinci çeyrekten daha iyi olmasını; son çeyrekte de bir ivmelenme beklediÄŸini söyledi.
Ä°MSAD BaÅŸkanı ErdoÄŸan, "CumhurbaÅŸkanı tarafından açıklanan 'CumhurbaÅŸkanlığı 100 Günlük Ä°craat Programı' 2018'in ikinci yarısı için piyasalarda pozitif hava oluÅŸturdu. Hızla uygulamaya geçecek olan kararların özellikle son çeyrekte sektöre önemli ölçüde ivme kazandırması bekleniyor" dedi.
Açıklanan programda, kentsel dönüÅŸüm, dar gelirliler için konut yapımı ve çeÅŸitli yapım ihalelerinin yanı sıra Emlak Bankası'nın tekrar faaliyete geçmesi gibi maddeler bulunuyor.
"Temel sorun kârlılık deÄŸil"
Maliyetlerde son bir yılda yüzde 30 civarı artış yaÅŸandığnı belirten ErdoÄŸan; bu artışın fiyatlara yansıtılamadığını, bunun da kârlılıkları baskıladığını söyledi. Bununla birlikte sektörde ÅŸu andaki temel sorunun karlılık deÄŸil, nakit akışında yaÅŸanan sıkıntı olduÄŸunu ifade eden ErdoÄŸan, "Ä°nsanlar kârsızlıktan dolayı batmaz, nakit akışından dolayı batar. Nakit akışının kesilmeden dönmesi gerekiyor... Yenileme pazarından da kaynak akışı durunca, herÅŸey müteahhitlerden alınan tahsilatlara kalıyor" diye konuÅŸtu. ErdoÄŸan, "Müteahhitlerin büyük bir kısmı da kamudan alacaklarını tahsil edemiyor. HakediÅŸlerin ödenmesi gerekiyor. Kamunun öncelikle bunu nasıl ödeyeceÄŸini bir planla sunması gerekiyor." ifadelerini kullandı.
"Tahsilat sorunu yüksek"
Ä°MSAD tarafından açıklanan ve sektördeki tahsilat durumunu gösteren tahsilat endeksinin uzun bir süredir düÅŸüÅŸ trendinde olduÄŸunu ve 100 puan'ın baz alındığı endeksin ÅŸu anda 50 baz puanın altında seyrettiÄŸini belirterek ÅŸöyle konuÅŸtu:
"Tahsilat sorunu yüksek. Genelde sanayici malzemesini 90 gün vadeyle satmak ister. Ama vade 120-150 hatta 180 günlere doÄŸru tırmandı, yani 2 katına çıktı. Ä°nÅŸaat malzemeleri sanayide barter da ilk defa yüzde 10'lara yaklaÅŸtı. Yani yapılan satışların yüzde 10'u para ile deÄŸil barter ile yapılıyor. Bu oran yüzde 15'i bulursa, sanayide ciddi sorunlar baÅŸlar."
ErdoÄŸan, barter yapmayı kabul etmeyen bazı üreticilerin ise iÅŸ kaybı yaÅŸadığını da söyledi.
"İhracat bir miktar rahatlattı"
Müteahhitlik tarafındaki tahsilat ve nakit akışı sorununun yanı sıra, yenileme pazarında da durgunluk yaÅŸandığını kaydeden ErdoÄŸan, ÅŸu anda sektörü biraz rahatlatan noktanın ihracat olduÄŸunu söyledi. ErdoÄŸan, "Üyelerimiz arasında iç pazarı tamamen bırakıp yurtdışına yönelen firmalar var...Bu sayede kuru da pozitif dengelemiÅŸ oluyorlar." ErdoÄŸan, 2017'de 17.3 milyar dolar olan sektör ihracatının bu yıl 18-19 milyar dolara yükselmesini öngördüklerini söyledi.
ErdoÄŸan'ın verdiÄŸi bilgiye göre, pazarın yüzde 50'si müteahhitlik hizmetleri, yüzde 25'inin yenileme pazarı, yüzde 25'i ihracattan oluÅŸuyor.